مختصری از تاریخچه صنعت برق کرمان
صنعت برق استان به فروردین ماه سال 1311 هجری شمسی بر می گردد که توسط مرحوم ابوالقاسم هرندی با نصب یک دستگاه مولد 75 کیلوواتی که جریان مستقیم D.C تولید می کرد پایین تر از بازار عزیز واقع در خیابان شریعتی تأسیس گردید که تنها در 5 ساعت اولیه شب روشنایی تعداد محدودی مشترک در شهر کرمان را تأمین می کرد.
در سال 1335 شرکت آب و برق کرمان برای فعالیت در زمینه آب و برق در استانهای کرمان و سیستان و بلوچستان تشکیل شد که نتیجه آن خرید و نصب سه مولد دیزلی هر یک به ظرفیت 2000 کیلووات و یک مولد دیزلی 1000 کیلوواتی برای شهر کرمان بود.
پس از ایجاد وزارت آب و برق و تشکیل شرکت های وابسته سرانجام شرکت برق منطقه ای جنوب شرق ایران در سال 1344 با منطقه عملیاتی استانهای کرمان، سیستان و بلوچستان، بنادر و جزایر خلیج فارس و دریای عمان با وسعت 5/26% خاک کشور تشکیل شد که در پایان این سال ظرفیت اسمی نصب شده 7539 کیلووات، تعداد مشترکین 18390 مشترک و طول خطوط فشار ضعیف احداث شده 216 کیلومتر بوده است.
در سال 1346 تعداد محدودی مولد دیزلی با قدرت اسمی 11414 کیلووات و 43 دستگاه ترانسفورماتور و 9/229 کیلومتر شبکه فشار قوی و 5/402 کیلومتر شبکه فشار ضعیف با حداکثر بار 7930 کیلووات انرژی برق 22567 مشترک را فراهم می نمود. با انتزاع استان هرمزگان در سال 1351 شرکت برق منطقه ای جنوبشرق به استانهای کرمان و سیستان و بلوچستان محدود شد.
در سال 1357 همزمان با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی تأسیسات احداث شده عبارت بودند از: 1347 کیلومتر شبکه فشار ضعیف، 1445 کیلومتر شبکه فشار متوسط، 1011 دستگاه ترانسفورماتور توزیع که نیاز برق 107695 مشترک و 173 روستا را پیک بار 59 مگاوات تأمین می کردند. سرانجام در سال 1360 با ایجاد دو شرکت برق منطقه ای کرمان و سیستان و بلوچستان پرونده شرکت برق منطقه ای جنوبشرق ایران بسته شد و شرکت های جدید یاد شده مدیریت برق را در این مناطق بر عهده گرفتند و بدین ترتیب فعالیت های شرکت برق منطقه ای کرمان منحصراً در استان کرمان بود.
با افزایش تقاضا و مشترک، کارکنان شرکت برق منطقه ای با همت و تلاش شبانه روزی خود در جهت کاهش کمبود ها سعی فراوان مبذول داشته بطوری که تأسیسات احداث شده در ابتدای برنامه اول جمهوری اسلامی ایران به 6421 کیلومتر شبکه فشار ضعیف، 8446 کیلومتر شبکه فشار متوسط و 6466 دستگاه پست ترانسفورماتور توزیع رسید که این مقدار تأسیسات همراه با یک پست 400 کیلوولت، 3 پست 230 کیلوولت، 20 پست 132 کیلوولت و 1 پست 63 کیلوولت پاسخگوی نیاز برق 345375 مشترک و 1769 روستا با پیک بار 363 مگاوات بود. به منظور ارائه خدمات بهتر و بیشتر به امور مشترکین و متقاضیان در سال 1371 شرکت توزیع نیروی برق استان راه اندازی شد.
با توجه به پهناور بودن استان و پراکندگی جمعیت و رشد و توسعه صنعت و کشاورزی و با هدف خدمات مطلوبتر و سریعتر و کسب رضایت مردم از خدمات و عملکرد صنعت برق استان در اواخر سال 1380 شرکت توزیع نیروی برق استان کرمان به دو شرکت توزیع نیروی برق شمال استان شامل شهرستان ها و بخش های (کرمان، رفسنجان، ماهان، گلباف، شهداد، زرند، شهربابک، راور، راین، چترود، باغین) و شرکت توزیع نیروی برق جنوب استان کرمان شامل شهرستان ها و بخش های (جیرفت، بم، ریگان، فهرج،سیرجان، بافت، کهنوج، بردسیر، قلعه گنج، منوجان، رودبار جنوب، عنبرآباد)تقسیم گردید. این شرکت ها نیز سرانجام بر اساس قانون استقلال شرکت های توزیع برق در مهرماه 1386 از برق منطقه ای منفک شدند و کلیه امور مربوط به مشترکین، متقاضیان، برق رسانی روستایی و تأمین برق موتور پمپ های کشاورزی به آنها واگذار گردید.
بنابرین فعالیتهای برق منطقه ای منحصر به احداث تأسیسات انتقال و فوق توزیع گردید و طبق بیانه مأموریت شرکتی است دولتی و خدماتی که بعنوان کارگزار شرکت توانیر وظیفه نظارت بر تولید نیروگاههای تحت پوشش و مدیریت مؤثر انتقال انرژی الکتریکی را از مراکز تولید و یا از شبکه برق سراسری به شرکت های توزیع نیروی برق و مشترکین خاص و یا به شبکه برق سراسری در محدوده جغرافیایی تعیین شده و بر طبق قوانین وزارت نیرو به منزله مهمترین وظایف جاری عهده دار می باشد.
در بخش تولید هم اکنون نیروگاه های ذیل در حال فعالیت هستند:
نیروگاه های سیکل ترکیبی در حال فعالیت:
- نیروگاه سیکل ترکیبی شهید سلیمانی کرمان با ظرفیت نامی 1916 مگاوات
- نیروگاه سیکل ترکیبی گهران سیرجان با ظرفیت نامی 480 مگاوات
- نیروگاه سیکل ترکیبی شوباد کهنوج با ظرفیت نامی 484 مگاوات
- نیروگاه سیکل ترکیبی سمنگان با ظرفیت نامی 480 مگاوات
- نیروگاه سیکل ترکیبی سرچشمه با ظرفیت نامی 152 مگاوات
نیروگاه بخار در حال فعالیت:
نیروگاه حرارتی زرند با ظرفیت نامی 60 مگاوات
نیروگاه های گازی در حال فعالیت:
- نیروگاه گازی کهنوج با ظرفیت نامی 70 مگاوات
- نیروگاه گازی نیروگستر سیرجان با ظرفیت نامی 4 مگاوات
- نیروگاه گازی صیناکو با ظرفیت نامی 8 مگاوات
- نیروگاه گازی رسانیرو با ظرفیت نامی 4 مگاوات
- نیروگاه گازی کهربا رفسنجان با ظرفیت نامی 29.4 مگاوات
- نیروگاه گازی کیهان انرژی رفسنجان با ظرفیت 29.4 مگاوات
- نیروگاه گازی کیانیرو کاروانیان با ظرفیت نامی 4 مگاوات
نیروگاه های خورشیدی در حال فعالیت:
- نیروگاه خورشیدی توسعه فراگیر جاسک با ظرفیت نامی 10 مگاوات
- نیروگاه خورشیدی سولار انرژی آرکا با ظرفیت نامی 10 مگاوات
- نیروگاه خورشیدی مهراد انرژی آرکا با ظرفیت نامی 1.2 مگاوات
- نیروگاه خورشیدی انرژی سبز کویر کیش با ظرفیت نامی 10 مگاوات
- نیروگاه خورشیدی سپنتاساران آریا با ظرفیت نامی 1 مگاوات
- نیروگاه خورشیدی تابان بافت با ظرفیت نامی 10 مگاوات
- نیروگاه خورشیدی تابان بردسیر با ظرفیت نامی 2.6 مگاوات
- نیروگاه خورشیدی برق صبا با ظرفیت نامی 1 مگاوات
نیروگاه های برقابی در حال فعالیت:
نیروگاه سدجیرفت با ظرفیت نامی 32.4 مگاوات
نیروگاه های دیزلی در حال فعالیت:
- هفت نیروگاه دیزلی با ظرفیت نامی 43 مگاوات